 |
РОДНЫЯ ВОБРАЗЫ
|
|
Вобразы мілыя роднага краю,
Смутак і радасьць мая!..
Якуб Колас
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Кветка Папараці
Фантастычны абразок у адной дзеі
|
Рэч дзеіцца на Яна Купалу. Лес. Месяц сьвеціць. Хам у мужыцкай вопратцы выходзе на акраіну лесу. Пагляд яго мутны; павароты цікаючыеся, перэпалоханые.
X а м
Гадзіны ўюцца кругом,
Выюць ў імшарах ваўкі...
Во!
(Атступаючы)
Чорт ляціць за чартом,
Бьючы хвастамі ў бакі...
Ведзьмы з балота паўзуць –
Ўсе у балотнай ціне –
Штосьці жудліва пяюць.
(Сьцеражэцца бытцам ад удару)
Гразьзю кідаюць ў мяне.
Енчэ пад ногамі мох,
Штосьці так вые ў кустах,
Валежнік ліпне да ног,
Па сьпіне бегае страх.
(Атходзе).
Пайду...
(Астанаўліваецца).
Во, ведзьмы – за мной!
Вочы гараць іх агнём...
Во, як пятуць грамадой!
(Слухав).
Во, во, аж стогне гдзесь лом.
(Бяссідьна).
Не, я ўжо бопьш не магу!
За што-ж мук стопькі здарма?!
Выбіўся с сілы ў бягу –
Кветкі-ж німа і німа.
(Агледаецца).
Лягу лепш; ўрыюся ў мох,
Вочы схаваю ў руках,
Мо не ўглядзяць, гдзе я лёг,
Мо крыху ўвойміцца страх.
(Кладзецца і начынае дрэмець).
|
Лес раптам асьвечываецца сьветла зеленаватым сьветам. З горкі ў ніз да Хама спускаюцца русалкі. Валасы іх распушчэные; белые свабодные вопраткі спадаюць да зямлі; на шырокіх рукавах даўгіе разрэзы, на галовах – зелень. На перадзе ідзе адна і трымае ў руцэ Кветку Папараці.
1-я Р у с а л к а (становючыся над Хамам)
У верас прыкрыты,
На сілах разьбіты,
На моху як сонны ляжыць,
А над галавою
Цьвет-шчасьце зарою
Сьвятлістай, ірдзістай гарыдь.
2-я Р у с а л к а
Ачнісь! Гэта кветка
Адзін раз у летку
Хвіль колькі, адно бач, цьвіце.
Цяпер твая доля
Праміне; ніколі
Ня зловіш, ня згоніш нідзе.
3-я Р у с а л к а
Сон мёдам заклеіў,
Сон макам засеяў,
Сон вочы марочэ яго;
Сон сілы папутаў,
Сон думкі паблутаў,
А ён? – ён ня чуе таго.
4-я Р у с а л к а
Ты сьпіш, але скора
ГТрачнешся..
2-я Р у с а л к а
Ня ў пору.
4-я Р у с а л к а
Другая сьвітае пара.
Тагды лес румотам,
Ні ведзьмы балотам
Цябе не пражэне мара.
5-я Р у с а л к а
Ты сьпіш, як дзяціна,
А прыйдзе часіна–
Устаыеш – твой прыйдзе чарод;
Блеск зор залаценькі,
Луч сояца ясьненькі
3 блакітных дастанеш высот.
У с е Р у с а л к і (бяручыся разам за рукі).
Раскажмо сястрыцы
Пра ўсе небыліцы,
Каторые збудуцца з ім;
Хай чуе, хай знае,
Што яго чэкае,
Што збудзецца скора – аб тым
Раскажмо сястрыцы!
4-я Р у с а л к а(выпускае рукі, пасьля працягівае іх
над Хаыам, бытцым у гыпнотычным сьне .
Шырока граніцы
Раскінулісь ўладзтва твайго, –
Далёка, шырока,
Ня скінуді вокам,
Вумом не абняці таго!...
Во, рэчные хвапі,
Сінёвые далі,
Палёў каласістых абшар;
Барок во зялёны
Дрыжачэй каронай
Купаюцца ў небі без хмар.
Жыцьцё бье крыніцай,
Ажыўчай вадзіцай,
А чыстай, вось, быгцым сьлеза!
1-я Р у с а л к а (бярэ і-ю за руку)
Гдзе бачыш ты гэта?
4-я Р у с а л к а.
Там вечнае лета,
Там вечная шчасьця краса!
2-я Р у с а л к а.
Чый край той шчасьлівы?
4-я Р у с а л к а
Зноў бачу, о дзівы!
Штось рушыцца, сыгілецца ў пух.
Р у с а л к і (даоябе).
Аб чым гэта мова?
4-я Р у с а л к а
Разбіты аковы
(Радасна).
Свабодна ўзлетае...
Р у с а л к і
Хто?
4-я Р у с а л к а
Дух!
Р у с а л к і
Ды чый?
4-я Р у с а л к а
Чэлавека!
Р у с а л к і
Якога ?
4-я Р у с а л к а.
Ад века
Што лямку няволі цягнуў.
Р у са л к і.
Гдзе, гдзе? – мы не бачым.
4-я Р у с а л к а(выпрастовуючыся, з моцай).
Досьць енку, досьць плачу:
Уладар к сабе ўладзтва вярнуўі
Р у с а л к і
Ды гдзе ён?
4-я Р у с а л к а
Зарою
Над роднай зямлёю
Усходзе... во – сонцэм гарыць.
Высока пад неба
Азвецца, і глеба,
Бы ліст на вышыне, дрыжыць.
С чэла дзьве зарыцы –
Дзьве родны сястрыцы
Праменьні сппетаюць свае.
Да хмар дапанёю
Дастаў ён адною,
Другой да зямлі дастае.
Р у с а л к і
Ўладар наш! 0, мілы!
Х а м(начынаючы варушыцца, бармочэ праз ноо).
Мяне – да магілы?
Да раю?.. Чэкайце!..
4-я Р у с а л к а (нагінаючыся над ім і ўпёршы ў яго вочы).
Чаго?
Х а м (громка).
Я жыць, жыць хачу я!.,
Р у с а л к і
Оон думкі бунтуе,
Сон марамі страшэ яго.
4-я Р у с а л к а (як выжэй)
Кажы, чаго трэба?
X а м (бармочэ)
Крывавае неба!..
Га! Ведзьмы дзьве душаць мяне...
Во – кажэ – цалуе.
4-я Р у с а л к а
Кажы больш!
Х а м
Хачу я
Сваб...
(Абрывае і бармочэ).
Р у с а л к і
Зморы дзьве бачэ у сьне!..
X а м (бармочэ)
Во, ведзьмаў шчэняты,
Во, во, чэрценяты
Масьцяцца, каб як укусіць.
Вон!..
Р у с а л к і (паміж сабой)
Што, што ён кажэ?
Х а м
Вон, племя уражэ!
Вон! Сонцэ маё ўжо гарыць...
4-я Р у с а л к а(бярэ кветку з рук 1-й і станавіцца над
мармочучым Хамам)
Ўстаў дух твой, ды цела
Тваё абамлела, –
Яму йшчэ не час уставаць;
Ды йдуць часы тые, –
Яно ўміг ажые
I пойдзе ствараць, будаваць.
Р э х а
Як цемра загіне,
Як ночка праміне, –
Тагды пара прыйдзе ўставаць!
Р у с а л к і
(усе копам)
Глянь, – месяц бялее,
Глянь, – цемра радзее, –
Ўраз пойдзем ствараць, будаваць.
|
Русалка кідае кветку яму на грудзі. Месяц гасьне. Хвіліна – цёмна саўсім. Русалкі сьпеваюць.
Глянь, – месяц бялее,
Глянь, – цемра радзее, –
Ўраз пойдзем ствараць, будаваць!...
|
Русалкі разьбегаюцца; голас ціхне; ў далі – за лесам – разгараецца зара раніцы.
З а с л о н а.
|
|
|
|
|
Падабаецца
Не падабаецца
|
|
|
2009–2020. Беларусь, Менск.
|
|
|
